आजकाल दिवसेंदिवस पोटाच्या समस्यांमध्ये वाढ होताना दिसत आहे. पोटाचे विकार होण्यामागची कारणे विविध असू शकतात. मात्र बदलेली जीवनशैली, वाढते प्रदूषण, खाण्याच्या चुकीच्या सवयी, व्यसन, अस्वच्छता, अपुरी झोप आणि मानसिक अस्वास्थ यामुळे तुमच्या पोटाचे स्वास्थ बिघडण्याची शक्यता अधिक असते. यासाठीच शांत झोप येण्याचे उपाय वेळीच करा. या सर्व गोष्टींमध्ये तुमच्या पचनक्रियेवर हळूहळू परिणाम होऊ लागतो. पचनक्रिया बिघडल्यास विविध आजारपणं पाठी लागतात. यासाठी नेहमी पोट नैसर्गिक पद्धतीने स्वच्छ करायला हवं. यासोबतच पोटाचे विकार आणि उपाय जाणून घ्या
पोटात दुखत असल्यास तुम्हाला डॉक्टरकडे जाण्याची केव्हा गरज आहे
पोटाच्या विकारांवरील वैद्यकीय उपचार
पोटाच्या विकाराबाबत असलेले काही प्रश्न
अन्नाचे पचन नीट न झाल्यामुळे तुम्हाला अपचनाचा त्रास जाणवू लागतो. यामुळे पोट फुगते आणि ओटीपोटातून वेदना जाणवू लागतात. अन्नाचे पचन नीट न झाल्याने ते आतड्यांमधून पुढे सरकण्यास त्रासदायक ठरते. ज्यामुळे आतड्यांमध्ये फुगवठा निर्माण होतो आणि पोट फुगते. या प्रक्रियेत अडथळा आल्यामुळे पोटात अडकले अन्न सडू लागते. सडलेल्या अन्नामुळे पोटात गॅस निर्माण होतो. ज्यामुळे पोटात वेदना जाणवू लागतात. यासाठीच पोट फुगणे उपाय करणं गरजेचं आहे.
जर एखाद्या व्यक्तीला सलग तीन ते चार महिने सतत पोटदुखी, गॅस, बद्धकोष्ठतेचा त्रास जाणवत असेल तर अशा व्यक्तीला इरिटेबल बोवल सिंड्रोम झालेला असण्याची शक्यता अधिक असते. आयबीएस हा विकार पोट आणि आतड्यांशी संबधित असून त्यामुळे आतड्यांना सूज येते. आयबीएस विकारामुळे मलावरोध होतो ज्यामुळे शौचाला साफ होत नाही. एका संशोधनानुसार वृद्ध लोकांमध्ये ही समस्या मोठ्या प्रमाणावर जाणवते. याचे प्रमुख कारण वयस्कर लोकांमध्ये असलेली व्हिटॅमिन डीची कमतरता असू शकते. व्हिटॅमिन डी युक्त सप्लीमेंट घेतल्यानंतर काही काळ मलावरोध आणि पोटाची सूज कमी झाल्याचे दिसून येते. यासोबतच या आजाराचा तुमच्या मानसिक अवस्थेशी देखील संबध असतो. अती ताणतणाव आणि नैराश्य यामुळे देखील हा आजार होऊ शकतो.
मानवी शरीरात यकृतामध्ये पित्त निर्माण होत असतं. यकृतात निर्माण झालेले पित्त पित्ताशयात साठवून ठेवलं जाते. अन्नपचनासाठी या पित्ताची शरीराला गरज असते. जेवणानंतर ठराविक काळानंतर अन्नपचन करण्यासाठी हे पित्त आतड्यांमध्ये सोडलं जातं. ज्यामुळे पचनक्रिया सुरळीत होते. मात्र जर आहारात तिखट, तेलकट पदार्थ वाढले अथवा फायबर्स कमी झाले तर पित्ताचे प्रमाण असंतुलित होते. पित्ताचे प्रमाण अती प्रमाणात वाढल्यास त्याचे घनपदार्थात रूपांतर होते ज्यामुळे पित्ताशयाचे खडे तयार होतात. या खड्यांचा आकार कमी असेल तर ते आतड्यांमधून वाहून नेले जातात. मात्र जर या खड्यांचा आकार मोठा असेल तर ते पित्ताशयात अडकून राहतात आणि त्यामुळे पित्ताशयाला सूज येते. पित्ताशयातील खड्यांमुळे इनफेक्शन झाल्यास रूग्णाच्या जीवाला धोका निर्माण होऊ शकतो.
बद्धकोष्ठता या समस्येमुळे पोटातील मळ कठीण झाल्यामुळे मलावरोध निर्माण होतो. आहारात पुरेसे फायबर्स नसल्यास अथवा काही वेळा ठराविक औषधांमुळे मलावरोध निर्माण होतो. शारीरिक हालचाल कमी असलेली बैठी कामे केल्यामुळे देखील बद्धकोष्ठता होऊ शकते. पाणी आणि फायबरच्या कमतरतेमुळे मळ कठीण होतो ज्यामुळे तो शौचावाटे बाहर पडणं अशक्य होतं. बद्धकोष्ठता झाल्यास अस्वस्थ वाटतं.
लक्षणे (Constipation Symptoms)
घरगुती उपाय (Home Remedies For Constipation)
जुलाब अथवा अतिसार ही एक पोटाची भयंकर समस्या आहे. साधारणपणे अस्वच्छ अन्न अथवा अस्वच्छ पाणी यामुळे जुलाबाची समस्या निर्माण होते. पोटात इनफेक्शन झाल्यामुळे जुलाब होऊ लागतात. या समस्येमध्ये मळ पातळ होतो आणि रूग्णाला पाण्यासारखे जुलाब होतात. वारंवार जुलाब झाल्यामुळे रूग्णाच्या शरीरातील पाण्याचे प्रमाण कमी होते. ज्यामुळे अशक्तपणा येऊन रुग्णाला चक्कर, मळमळ होऊ लागते. पोटातील इनफेक्शन कमी होईपर्यंत जुलाब होऊ शकतात. अशा वेळी डॉक्टरांच्या सल्ल्याने पोटातील पाणी कमी होणार नाही याची काळजी घ्यावी.
घरगुती उपाय (Home Remedies For Diarrhea)
पोटाचे विकार झाल्यावर उपचार करण्यापेक्षा आधीच योग्य ती काळजी घेतल्यास पोटाचे विकार होणारच नाहीत. यासाठी नियमित वेळेवर झोपणे आणि वेळेवर उठणे, अवेळी न खाणे, संतुलित आहार घेणे, दररोज कमीत कमी तीस मिनीटे व्यायाम करणे, दिवसभर भरपूर पाणी पिणे आणि पोट दुखत असल्यास वेळेवर डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा.
जर तुम्हाला कधी तरी अपथ्यकारक पदार्थ खाण्यामुळे तुम्हाला अपचनाचा त्रास झाला असेल तर तुम्ही घरीच काही उपचार करू शकता. ज्यामुळे काही तासांनी तुम्हाला नक्कीच आराम मिळू शकतो. मात्र जर तुमच्या वारंवार पोटात दुखत असेल आणि पोटदुखी वाढतच असेल तर तुम्हाला याबाबत डॉक्टरांचा सल्ला घेणे गरजेचे आहे.
वेळीच पोटाच्या विकारांवर योग्य ते उपचार न केल्यास मोठ्या आजारपणांना तोंड द्यावे लागू शकतं. पोटाचे विकार बळावल्यास शस्त्रक्रिया कराव्या लागतात ज्यामुळे खर्च आणि त्रास दोन्हीही वाढण्याची शक्यता असते. यासाठी आधीच काळजी घेणं गरजेचं आहे.
पोट दुखत असल्यास डॉक्टर तुमची शारीरिक तपासणी करून काही औषधे आणि वेदनाशामक गोळ्या देतात ज्यामुळे तुमची पोटदुखी थोड्या वेळासाठी कमी होतात. त्या नंतरही जर तुमच्या पोटात दुखत असेल तर डॉक्टर प्राथमिक तपासणीसाठी सोनोग्राफी करतात. सोनोग्राफीत दाखवलेल्या निकालानुसार तुमच्यावर वैद्यकिय उपचार केले जातात. जर तुम्हाला पित्ताशयाच्या खड्यांचा त्रास असेल तर काही टेस्ट करून आधी त्याचे प्रमाण शोधले जाते. पित्ताशयातील खड्यांच्या आकारानुसार वैद्यकीय उपचार दिले जातात. बऱ्याचदा लेप्रोस्कोपी द्वारे पित्ताशयाचे खडे काढले जातात. मात्र वारंवार पित्ताशयाच्या खड्यांचा त्रास होत असेल तर रूग्णाचे पित्ताशय शस्त्रक्रिया करून काढले जाते.
पचनसंस्था सुधारण्यासाठी नियमित पोषक आहार घ्यावा, मुबलक पाणी प्यावे आणि जीवनशैलीमध्ये योग्य ते बदल करावेत. ज्यामुळे तुमची बिघडलेली पचनसंस्था पुन्हा पूर्ववत होऊ शकते.
निरोगी जीवनशैली, संतुलित आहार आणि नियमित व्यायाम हा पोटाचे विकार दूर ठेवण्याचा सोपा मार्ग आहे.
पोट दुखत असल्यास सर्वात आधी पोटाला कोमट तेलाने मसाज करावा आणि गरम पाण्याच्या पिशवीने शेक द्यावा. ज्यामुळे पोटात अडकलेला वायू बाहेर पडण्यास मदत होऊ शकते. त्यानंतर पोट दुखी न थांबल्यास तुमच्या डॉक्टरांचा सल्ला अवश्य घ्यावा.
होय नक्कीच, अनेक संशोधनानुसार पोटदुखी आणि मानसिक ताण यांचा संबंध असल्याचं दिसून आलं आहे. कारण मानसिक आजार अथवा नैराश्यामुळे पाठदुखी, डोकेदुखी, पोटदुखी जाणवू शकते. अशा केसेसमध्ये पोट दुखण्यामागे कोणतेही वैद्यकीय कारण सापडत नाही. मात्र तरिही रूग्णाला पोटातून तीव्र वेदना जाणवतात. शारिरिक स्थास्थावर मानसिक स्थितीचा परिणाम होत असतो. जेव्हा तुमचं मन नैराश्य आणि नकारात्मक विचारांनी घेरलेलं असतं. त्यावेळी त्याचा परिणाम हळूहळू शरीरावर दिसू लागतं.
You Might Like These:
मधुमेहावर नियंत्रण मिळविण्यासाठी करा 'हे' सोपे उपाय
या’ कारणांसाठी आहारात लसूण जरूर वापरा
मुळव्याधीचा त्रास होतोय, या घरगुती उपायांनी मिळेल लवकर आराम (Home Remedies For Piles)
Effective Diet For Kidney Stones In Marathi
How to Treat Constipation in Hindi
फोटोसौजन्य - इन्स्टाग्राम आणि शटरस्टॉक