मासिक पाळी ही दर महिन्याला महिलांना अनुभवावी लागणारी एक शारीरिक अवस्था आहे. मात्र प्रत्येक स्त्रीसाठी मासिक पाळीमध्ये जाणवणाऱ्या समस्या निरनिराळ्या असतात. काहींना मासिक पाळी सुरू असताना जास्त त्रास होतो तर काहींना मासिक पाळी येण्याच्या आधीआठवडाभर शारीरिक थकवा जाणवतो. ज्यांना आठवडाभर आधीपासून मासिक पाळीचा त्रास जाणवू लागतो त्यांना याबाबत विशेष काळजी घेण्याची गरज असते. यासाठी प्रत्येकीला मासिक पाळी येण्याची लक्षणे (masik pali yenyachi lakshane) माहीत असायला हवीत. कधी कधी काही जणींना मासिक पाळी येण्याआधी ताप येतो, पोटात दुखतं, मळमळ होऊ लागतं तर कधी कधी एखादीचे यामुळे स्तनदेखील फार संवेदनशील होतात. मासिक पाळीचे चार-पाच दिवस तर हा त्रास होतोच शिवाय त्याआधी कमीतकमी आठवडाभर थकवा आणि अशक्तपणा जाणवतो. शारीरिक कष्ट अथवा एखाद्या आरोग्य समस्येमुळे वेळेआधीच मासिक पाळी येते. यासाठी तुम्हाला मासिक पाळी लवकर का येते (masik pali lavkar ka yete) हे देखील माहीत असणं गरजेचं आहे. मासिक पाळी येण्याच्या आठवडाभर आधी तुम्हाला असा शारीरिक त्रास का होतो यामागे अनेक कारणे असू शकतात. मात्र या काळात जाणवणारी काही प्रमुख लक्षणे ओळखून तुम्ही मासिक पाळी येण्याचा अंदाज लावू शकता.
Table of Contents
ओटीपोटात दुखणे (Abdominal Cramps)
मासिक पाळीच्या आठवडाभर आधी तुम्हाला पोट जड आणि फुगल्यासारखे वाटू लागते. याचा अर्थ एका रात्रीत तुमचे वजन नक्कीच वाढलेले नाही. तुमचे पोट मोठे दिसते कारण तुमच्या पोटात पाण्याचे प्रमाण जास्त झाले आहे. मासिक पाळी आधी तुमच्या शरीरातील Progesterone या हार्मोनची पातळी कमी होते. ज्यामुळे तुमच्या स्तनांमध्ये आणि पोटामध्ये अतिरिक्त पाणी पातळी साठू लागते. ज्यामुळे तुम्हाला युरिनला साफ होत नाही. पाणी पिऊनदेखील तुम्हाला सतत डिहायड्रेशनचा त्रास होतो. यासाठी जास्तीत जास्त फळं, फळांचा रस, सूप असे द्रवयुक्त पदार्थ खा. आहारात साखरेचे आणि तिखटाचे प्रमाण कमी करा. ज्यामुळे तुमचे पोट दुखणार नाही.
चेहऱ्यावर पिंपल्स येणे (Breakouts)
ज्या मुलींची त्वचा तेलकट असते त्यांना चेहऱ्यावर नेहमीच अॅक्ने अथवा पिंपल्स येण्याची समस्या वारंवार जाणवते. मात्र मासिक पाळीच्या आठवडाभर आधी अशा महिलांच्या चेहऱ्यावर पिंपल्स येतातच. याचे मुख्य कारण असे की या काळात शरीरातील Testosterone हार्मोन्सची पातळी जास्त प्रमाणात वाढलेली असते तर Estradiol या सेक्स हॉर्मोन्सची पातळी कमी झालेली असते. ज्यामुळे Sebaceous या ग्रंथीतून अतिरिक्त तेलाची निर्मिती होते. तेलकट त्वचेवर धुळ, प्रदूषणाचा संपर्क झाल्यास बक्टेरिया मिसळल्यामुळे तुमच्या चेहऱ्यावर पिंपल्स येऊ लागतात.
स्तन संवदेनशील होणे (Tender Breasts)
मासिक पाळीच्या पहिल्या दिवशी तुमच्या शरीरातील estrogen होर्मोन्सची पातळी वाढते. ज्यामुळे तुमच्या स्तनांमधील दूध निर्मिती करणाऱ्या रक्तवाहिन्यांना चालना मिळते. Progesterone होर्मोन्सची पातळी तुमच्या ओव्हूलेशन सायकलच्या मध्यावर वाढण्यास सुरूवात होते. ज्यामुळे तुमच्या स्तनांमधील ग्रंथी मोठ्या होतात आणि सूजतात. शरीरात हा बदल झाल्यामुळे तुमचे स्तन मोठे होतात आणि संवेदनशील बनतात. शरीरात होणारा हा बदल तुमच्या मासिक पाळी येण्याचे एक लक्षण असू शकते.
थकवा (Fatigue)
मासिक पाळीच्या काळात तुमच्या शरीरात अनेक बदल होतात. मासिक पाळी आल्यापासून गर्भधारणेसाठी तयार होणारी शरीर व्यवस्था ते गर्भधारणा न झाल्यास पुन्हा मासिक पाळी येणे हा काळ तुमच्यासाठी नक्कीच सोपा नसतो. शिवाय हे बदल तुमच्या शरीरात दर महिन्याला होतात. शरीरात होणाऱ्या हॉर्मोन्सच्या पातळीतील चढ आणि उतारामुळे तुमचे शरीर थकते. त्यामुळे मासिक पाळी जवळ येतात तुम्हाला प्रचंड थकवा जाणवतो.
पोट फुगणे (Bloating)
मासिक पाळीच्या आधी तुमचे पोट फुगू शकते. ज्यामुळे तुम्हाला या काळात तुमच्या जीन्स अथवा फिटिंगचे कपडे नीट येत नाहीत. याचा अर्थ तुमचे वजन वाढले आहे असा होत नाही. कारण या काळात तुमच्या शरीरात होणाऱ्या हॉर्मोन्सच्या पातळीतील बदलांमुळे तुमचे पोट फुगत असते. शरीर या काळात पोटात पाणी साठवून ठेवते. ज्यामुळे तुम्हाला सतत पोट फुगल्यासारखे वाटू लागते. मात्र मासिक पाळी सुरू होताच एक ते दोन दिवसात तुमचे पोट पुन्हा पहिल्यासारखे दिसू लागते. यासोबतच जाणून घ्या मासिक पाळीमुळे वजनात वाढ होते का, काय आहे सत्य
पोटाच्या समस्या (Bowel Issues)
पाळी येण्याच्या आठवडाभर आधी तुमच्या पोटाच्या समस्या अचानक वाढतात. तुम्हाला एक तर डायरियाचा त्रास होतो किंवा बद्धकोष्ठता जाणवते. याचा तुमच्या आहाराशी संबंध नसून तुमची मासिक पाळी येण्यासोबत आहे. पोटदुखी आणि पोटाच्या समस्यांसाठी तुमच्या शरीरातील Prostaglandins हे हॉर्मोन कारणीभूत आहे. कधी कधी Oestrogen आणि Progesterone या दोन्ही हार्मोन्सच्या बदलांमुळेदेखील तुमच्या पचनसंस्थेवर परिणाम होऊ शकतो. म्हणूनच पाळीच्या आठवडाभरआधी तुम्हाला वारंवार पोट बिघडण्याचा त्रास जाणवू शकतो.
डोकेदुखी (Headache)
मायग्रेनची डोकेदुखी मासिक पाळीत जीव नकोसा करते. जर तुम्हाला मायग्रेनचा त्रास असेल तर मासिक पाळीच्या आठवडाभर आधी तुम्हाला ही डोकेदुखी मोठ्या प्रमाणावर जाणवते. मासिक पाळी सुरू होण्याआधी शरीरातील हॉर्मोन्समध्ये झालेल्या बदलांचा हा एक परिणाम असू शकतो. म्हणूनच या काळात तुमच्या मायग्रेनवरील औषधांना जवळच ठेवा. कारण तुम्हाला या आठवड्यात त्याची नक्कीच गरज भासू शकते.
मूड स्वींग (Mood Swings)
मासिक पाळीमध्ये जाणवणारे सर्वात महत्त्वाचे लक्षण म्हणजे मूड स्वींग. या काळात शरीरात होणाऱ्या हॉर्मोन्सच्या असंतुलनाचा परिणाम तुमच्या मानसिक स्थितीवर होतो आणि तुमचा मूड बदलत राहतो. या काळात मूड स्वींगमुळे महिलांची सतत चिडचिड होते. भावनिक बदल झाल्यामुळे छोट्या छोट्या गोष्टींवरून रडायला येते. रागाचे प्रमाण वाढल्यामुळे भावनांवर नियंत्रण राहत नाही. मात्र हा प्रभाव फक्त काही दिवसांचा असतो. त्यामुळे शक्य असल्यास यासाठी स्वतःला दोषी न ठरवता हा बदल स्वीकारा आणि योग्य पद्धतीने परिस्थिती सांभाळण्याचा प्रयत्न करा.
कंबरदुखी (Lower Back Pain)
पोटदुखी आणि डोकेदुखीप्रमाणे या काळात काहींना प्रचंड कंबरदुखीचा त्रास होतो. पाठ आणि कंबर मासिक पाळी येण्याच्या आधी तीव्र स्वरूपात दुखू लागते. याचं कारण तुमचे गर्भाशय आणि ओटीपोट या काळात आंकुचन पावत असतं. शिवाय शरीरात हॉर्मोनल बदल होत असतात. याचा परिणाम तुमच्या पाठ आणि कंबरेवर जाणवू लागतो. यासाठी गरम पाण्याने कंबर शेकवल्यास लगेच आराम मिळू शकतो. यासाठी करा हे मासिक पाळीतील घरगुती उपाय (How To Reduce Menstrual Pain In Marathi)
झोप न येणे (Trouble Sleeping)
मासिक पाळी सुरू होण्याआधी जाणवणाऱ्या लक्षणांमुळे तुमच्या झोपेचे चक्र बिघडते. पोटदुखी, पाठदुखी, कंबर दुखी, मूड स्वींगमुळे तुमची झोपमोड होते. काही जणींना या काळात ताप आल्यामुळेदेखील चांगली झोप येत नाही. मात्र असं असलं तरी चांगला आराम मिळण्यासाठी मासिक पाळीच्या काळात झोपून राहणं हा एक चांगला उपाय आहे. जरी झोप आली नाही तरी शरीराला झोपून राहिल्यामुळे आराम मिळू शकतो.
मासिक पाळी सुरू होण्याची ही लक्षणे ओळखा आणि वेळीच उपाय करून सुखकर करा तुमचे महिन्याचे ते खास दिवस.
फोटोसौजन्य – शटरस्टॉक
