खोकल्यामुळे तुम्ही तुमची दैनंदिन कामे सहजतेने करू शकत नाही का? नेहमीच थकवा येण्याची नक्की कारणे काय आहेत किंवा अचानकपणे वजन कमी झाले आहे का? तुम्हाला नेहमीच दम लागतो का? मग, तुम्हाला ताबडतोब डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा लागेल कारण ही सारी लक्षण पल्मोनरी फायब्रोसिसची देखील असू शकतात. याविषयी आम्ही अधिक माहिती घेतली आहे डॉ. श्याम थंपी, वरिष्ठ सल्लागार रेस्पिरेटरी/पल्मोनरी मेडिसिन, एसीआय कम्बाला हिल हॉस्पिटल, मुंबई यांच्याकडून.
काय आहे पल्मोनरी फायब्रोसिस (Pulmonary Fibrosis)
पल्मोनरी फायब्रोसिस हा एक जीवघेणा फुफ्फुसाचा आजार आहे जो फुफ्फुसाच्या ऊतींना इजा आणि जखमेच्या वेळी होतो. हे घट्ट झालेले, कडक झालेले ऊतक तुमच्या फुफ्फुसांना पूर्णपणे कार्य करणे आव्हानात्मक ठरु शकते. फुफ्फुसातील फायब्रोसिसमुळे एखाद्या व्यक्तीला श्वास घेण्यास त्रास होतो. साथीच्या आजारादरम्यान, अनेक पोस्ट-कोविड रूग्णांचे निदान झाले आहे आणि त्यासाठी त्वरित वैद्यकीय कारवाई आवश्यक आहे. ही स्थिती गंभीर आहे, तुमची मानसिक शांतता हिरावून घेऊ शकते. दैनंदिन कामे सहजतेने करण्याच्या तुमच्या क्षमतेवर परिणाम करते. पल्मोनरी फायब्रोसिसमुळे फुफ्फुसाचे नुकसान अपरिवर्तनीय आहे हे जाणून तुम्हाला धक्का बसेल. अशाप्रकारे, लवकर निदान, जलद उपचार, पुरेसे हायड्रेशन, आणि व्हिटॅमिन सी आणि झिंक सप्लीमेंट्सची निवड फुफ्फुसातील फायब्रोसिस व्यवस्थापित करण्यासाठी नक्कीच फायदेशीर ठरू शकते.
अधिक वाचा – जाणून घ्या क्षयरोगाची लक्षणे आणि वेळीच करा उपचार | Symptoms Of Tuberculosis In Marathi)
पल्मोनरी फायब्रोसिसची लक्षणे
श्वासोच्छवासाचा त्रास (डिस्पनिया), वजन कमी होणे, थकवा, कोरडा खोकला, अशक्तपणा, अचानकपणे वजन कमी होणे, स्नायू दुखणे आणि बोटांच्या किंवा बोटांचे टोक गोलाकार होणे (क्लबिंग). ही लक्षणे प्रत्येक व्यक्तीनुसार बदलू देखील शकतात. ही लक्षणे कालांतराने आणखी वाढत जातात आणि एखाद्याचे आरोग्य बिघडू शकते. या स्थितीमुळे जीवही गमवावा लागू शकतो. तुम्हाला माहीत आहे का? ज्यांना तीव्र त्रास होतो त्यांना व्हेंटिलेटरवर देखील ठेवण्याची आवश्यकता भासते.
या स्थितीची कारणे: फुफ्फुसातील हवेच्या पिशव्या (अल्व्होली) सभोवतालच्या आणि दरम्यानच्या ऊती जाड आणि डाग झाल्यासारखे दिसतात. त्यामुळे ऑक्सिजनचा पुरवठा कमी झाल्यामुळे तुम्ही नीट श्वास घेऊ शकणार नाही. काही विषारी द्रव्ये, काही वैद्यकीय परिस्थिती, रेडिएशन थेरपी आणि काही औषधे फुफ्फुसाच्या नुकसानास कारणीभूत ठरु शकतात. या स्थितीमागील मूळ कारण ठरवण्यासाठी तुमच्या डॉक्टरांचा वेळीच सल्ला घ्या. ज्यांना श्वासोच्छवासाच्या समस्या आहेत आणि नंतर कोविड – 19 ची लागण झाली आहे अशा लोकांमध्ये ही एक सामान्य घटना आहे.
जोखीम घटक: मुले, मध्यमवयीन आणि वृद्ध , धूम्रपान करणा-या व्यक्ती विविध कारणांमुळे फुफ्फुसीय फायब्रोसिस ग्रस्त असू शकतात.
उपचार: तुमची तपासणी आणि चौकशी केल्यानंतर, डॉक्टर तुमच्यासाठी उपचार पद्धती ठरवतील. तुमची तीव्र तीव्रता हाताळण्यासाठी तुम्हाला अँटीबायोटिक्स, कॉर्टिकोस्टेरॉइड औषधे, अँटीफायब्रोटिक्स किंवा इतर औषधे घेण्याचा सल्ला दिला जाऊ शकतो.
पल्मोनरी फायब्रोसिस रोखण्यासाठी उपाय
तुमची सहनशक्ती वाढवण्यासाठी दररोज व्यायाम करा, फुफ्फुसाचे आरोग्य सुधारण्यासाठी श्वासोच्छवासाची तंत्रे, समुपदेशन, वेळीच उपचार घेणे आवश्यक आहे. तुमच्या श्वसन प्रणालीच्या सुरळीत कार्यासाठी आणि प्रतिकारशक्ती सुधारण्यासाठी तुम्हाला व्हिटॅमिन सप्लिमेंट्स घेण्याचा सल्ला दिला जाऊ शकतो. धूम्रपान करू नका आणि पॅसिव्ह स्मोकींग देखील टाळा. तुमच्या रोजच्या आहारात ताजी फळे, तृणधान्य आणि दुग्धजन्य पदार्थांची निवड करा. डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसार औषधे घ्या. स्वत: च्या मर्जीने औषधोपचार करू नका.